"İlk Evim İlk İşyerim Projesi", "Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut hamlesi" sloganıyla ilk kez Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 13 Eylül'de açıklanmıştı.
Proje, ilk 2 yılda 250 bin olmak üzere 5 yılda 500 bin sosyal konut yapmayı, 1 milyon konut amaçlı arsa sunmayı ve 50 bin işyerini tamamlamayı vadediyordu.
"Dar gelirli vatandaşlarımızın konuta erişimlerini kolaylaştırıyoruz" diyen projenin başvuruları 14 Eylül - 31 Ekim 2022 tarihleri arasında alındı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Aylık hanehalkı geliri, en fazla net 16.000 lira (İstanbul için 18.000 lira) olan kişileri hedefleyen proje için kuraların 2023'ün ilk çeyreği sonuna kadar tamamlanması bekleniyor.
"İlk Evim, İlk İş Yerim" projesinin açıklanan yeni projenin adı ise "Yeni Evim".
Projenin detayları, 4 Ocak 2023'te Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum tarafından Ankara Sherton Otel'de gerçekleşen bir basın toplantısı ile duyuruldu.
Reklam müziği, sanatçı Özdemir Erdoğan'ın "Aç Kapıyı Gir İçeri" adlı şarkısından uyarlamayla hazırlanan ve orta gelirli vatandaşların konuta erişimini kolaylaştırmayı hedefleyen projenin detayları ise şu şekilde:
1. 81 ili içeren projenin kapsama alanı üç bölgeye bölündü
Birinci bölge: İstanbul
İkinci bölge: Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin ve Muğla
Üçüncü bölge: Diğer tüm iller
2. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Kurum'un açıklamasına göre ilk etapta, 100 bin aile, birkaç ay içerisinde ev sahibi olacak. Bu 100 bin konutun yüzde 25'inin İstanbul, yüzde 75'inin ise diğer illerde olması planlanıyor.
3. Programdan yararlanacak ailelerin hâlihazırda bir konutunun olmaması gerekiyor. Örneğin ailesiyle yaşayan, 18 yaşını doldurmuş genç bireylerin anne veya babasının üzerine kayıtlı bir mülkün olmaması şart olarak sunuluyor. Hanehalkından eşlerden birinin konutu varsa, diğer eşin konut alma şansı olmayacak.
4. Hazine ve Maliye Bakanı Nebati'nin açıklamasına göre projede yaş sınırı yok. Ancak kişinin, ekonomik hayata girmesi ve bir bankadan kredi alabilecek gelir veya kredibilitesinin olması gerekiyor.
5. Ev sahibi olmak isteyenlerin son bir yıl içinde konut alacağı ilde konut satışı yapmamış olması gerekiyor
6. Birinci ve ikinci bölgelerde konut almak isteyenler için son bir yılda buralarda ikamet etmiş olmaları şartı bulunuyor. Üçüncü bölge için bu şart yok. Bunun yanı sıra alınan konutlar, beş yıl boyunca satılamayacak.
7. Projeye katkı sunan altı banka var: Halkbank, Vakıfbank, Ziraat Bankası, Emlak Katılım, Vakıf Katılım ve Ziraat Katılım. Program kapsamında sağlanacak finansman sıfır konutlara yönelik. Bu kuruluşlar tarafından sağlanacak azami kredi miktarları:
Birinci bölge için 5 milyon lira
İkinci bölge için 3 milyon lira
Üçüncü bölge için 2 milyon lira.
8. Talep edilen konutlardaki tavan fiyat uygulaması ise gelecek günlerde açıklanacak.
Nebati, konuyla ilgili "Bunların üst sınırı orta gelir seviyesinde konuta sahip olunacak düzeydedir. Doğaldır ki 30 - 40 milyon liralık evi almayı planlayan, orta gelir seviyesinde değil" açıklamasını yaptı.
9. Hazine ve Maliye Bakanı, Bloomberg News'tan Fırat Kozok'un kamu bankalarına sermayelendirilme olup olmayacağı ile ilgili sorusuna "Bu tuzak bir soru galiba. Bununla ilgili cevabımızı projeden ayrı tutuyoruz. Böyle bir ihtiyaç varsa daha sonra açıklarız" dedi.
10. Tüm bölgelerde asgari peşinat oranı yüzde 10 olacak. Yani 1 milyon liralık konut için 100 bin lira peşinat ödenecek.
11. Kullanılan ev kredilerinin geri ödeme süresi azami 15 sene olacak. Bu finansmanlarda faiz/kâr payı oranları yüzde 0,69'dan başlayacak.
12. Programda hanehalkı toplam geliri dikkate alınacak. Konut almak isteyenler, kendi ödeme koşullarına uygun daireleri seçecek ve bankaya başvuracaklar. Bankalar da uygunluk durumunda krediyi tahsisini gerçekleştirecek ve satın alma süreci başlayacak. 15 yıl boyunca enflasyon oranı veya gelirdeki değişimler ne olursa olsun, taksitler, hane gelirinin yüzde 40'ını geçmeyecek; bazı taksitler yüzde 25-30'lar seviyesine bile düşecek.
13. Vatandaşların, ilk 3 yılda ödeyecekleri aylık taksit tutarının belirli bir kısmını, kredinin toplam vadesi bitmeden geri ödenmek şartıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından üstlenilecek.
Hazine ve Maliye Bakanı, ilk 3 yıl ödenecek taksitlerdeki bakanlık desteğini ise şu şekilde örnekledi:
Örneğin kişi, 1 milyon liralık kredi kullanmış olsun. Mevcut durumda, herhangi bir kampanya olmadan, yüzde 1,20 oranında olan konut kredisiyle aylık taksit, 13 bin 587 lira oluyor.
"Yeni Evim" projesinin yüzde 0,69 oranındaki faiziyle ilk yıl 4 bin 410 liralık aylık taksit ödüyor. Yıllık ödeme miktarı 52 bin 922 lira.
Hanehalkının aylık gelirini 15 bin lira olarak varsaydığımızda, yüzde 30'luk bir ödeme payıyla konut sahibi oluyor.
İkinci yıl aylık taksit, Hazine desteğiyle birlikte 5 bin 400 liraya çıkıyor. Bu durumda da hanehalkının aylık gelirinin yüzde 30'unun konut kredisi olarak ödenmesi öngörülüyor.
Üçüncü yılda aylık taksit 6 bin 480 lira oluyor. Kirada oturan ve ev sahibi olmak isteyen vatandaşın, ev sahibi olup yerleşinceye kadar tüm yükünü biz üstlenmiş oluyoruz.
Dördüncü yılda aylık taksitler ise 10 bin 315 liraya çıkacak. Bu, hanehalkı gelirinin yüzde 39'una denk geliyor.
Her geçen yıl 10 bin 315 lira sabit kalmak kaydıyla, aylık taksitler, son sekiz yılda 12 bin 697 liraya çıkartılarak tüm ödeme miktarı, 1 milyon 909 bin 570 liraya gelmiş oluyor.
Şu anda yüzde 1,20 faiz oranıyla aynı şartlarda bir ev almaya kalkanın yapacağı toplam ödeme, 2 milyon 445 bin lira.
2 milyon liralık ev için bu değerleri iki ile çarpmak gerekiyor.
14. Birinci bölgede azami geliri 80 bin lira, ikinci bölgede azami geliri 65 bin lira, üçüncü bölgede azami geliri 45 bin lira olanlar projeden faydalanabilecek. Evi olanlar, kooperatif üyeleri, arazisi, arsası olanlar, hisseli konut tapusu sahipliği, miras yolu ile yüzde 50'den fazla tapu sahipliği, bağış yolu ile tapu sahibi olanlar kapsam dışı olacak.
15. Nebati'nin açıklamasına göre projenin Hazine'ye yükü "kabul edilebilir sınırlar içerisinde".
16. Program kapsamında vatandaşlar, 3 farklı aşamadaki konutlar için kredi kullanabilecek: Tamamlanmış konutlar, belirli bir oranda tamamlanmamış ve bankaların kredi verme kriterlerine uygun konutlar ve yapımına başlanacak konutlar.
İlk iki durumda, konuta ve başvuru sahibine dair şartların ilgili banka tarafından kredilendirme için uygun olarak değerlendirilmesi halinde, program kapsamında finansman imkânı ve Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın katkısı sağlanacak. Yeni başlayacak projeler için ise konutun bir parçası olduğu konut projesinin bankalar tarafından kredilendirme için uygun olarak değerlendirmesi ana kıstas olacak.
Bu üçüncü durumda, projenin, program kapsamına alınması için bankanın müteahhitle proje bazında Garantörlük Anlaşması imzalaması gerekecek.
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, bu anlaşmayı "Bu sayede, inşaatın temeli atılmadan konut kredisi kullanma imkânı oluşacaktır" diyerek açıkladı.
17. Nebati'nin açıklamasına göre söz konusu garantörlük anlaşmasını imzalayıp, konut üretme taahhüdü veren müteahhitler için Hazine destekli, Kredi Garanti Fonu'nun kefil olduğu, başlangıç değeri 25 milyar lira olan finansmana erişim imkânı sunulacak.
18. "Yeni Evim" programına dahil olacak projeler:
- Emlak Konut Genel Müdürlüğü'nün ürettiği projeler
- GYODER, İNDER, Konutder, İmkon ile Türkiye Müteahhitleri Birliği'ne bağlı olan şirketlerin projeleri,
- 81 ildeki firmaların ürettiği büyük ve küçük ölçekli tüm konut projeleri, teknik ve mali kriterleri karşıladıkları taktirde bu sürece dâhil olacak
19. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve gayrimenkul değerleme kuruluşlarının yer aldığı bir komisyon kurulacak.
Bu komisyon, yaptığı teknik ve finansal denetimlerle, firmaların belirlediği fiyatların takibi ve belirlenmesi konularına çalışacak. Temel kriter, ekspertiz raporları olacak.
Bakan Kurum'un açıklamasına göre bu komisyon sayesinde bir yandan konut arzını artarken diğer yandan da kampanya sürecinde fiyatların sabit kalması sağlanacak.
Projeye dahil olacak firmaların, Bakanlıkça belirlenen kriterler çerçevesine de dahil olacağını hatırlatan Bakan Kurum, "Kampanya sürecinde konut fiyatlarını sabit tutacaklar". Bunu komisyonumuz denetleyecek" dedi.
Kurum, firmaların bu sürece uymamaları durumunda, kendilerine sağlanacak garantörlük ve kredi imkanlarından faydalanamayacağını aktardı.
20. Konuşmasında "Çok net vurgulamak isterim ki piyasa gerçekleri dışındaki fiyatlamalara müsamaha göstermeyeceğiz" diyen Bakan Nebati ise "Gayrimenkul sektörüne yönelik fiyat artışları takip edilerek arz-talep dengesini olumsuz etkileyen kişiler ve bu kişilere aracılık edenler özelinde değerlendirmelere itinalı bir şekilde devam edilecektir. Haksız fiyat artışı gerçekleştirdiği tespit edilen kişiler, gereği yapılmak üzere ilgili birimlerle paylaşılacaktır" açıklamasını yaptı.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, proje hakkında şunları söyledi:
Bu tür imkanlardan faydalanacak olan vatandaşlarımızın içerisinde ve konut üreticilerinin içerisinde, olaylara "kısa günün kârı" olarak bakıp, "ben nasıl büyük bir fırsat yakalarım" anlayışı ile değil, gerçekten ihtiyacı olanların konut sahibi olabildiği ve üretim yapmakta zorlanan konut üreticilerinin rahat şekilde finansmana ulaşabileceği, Türkiye'nin konut ihtiyacını karşılamaya yönelik bir kampanya.
Bunun içerisinde kim ki yanlış iş yapıyorsa bu defa çok açıklıkla söylüyorum: Mayıs ayında ya da önceki aylardaki kampanyalarda biz vatandaşın ferasetine (anlayışına) güvenerek bu işleri yaptık. Ancak görüldü ki bunun içerisinde fırsatçılık yapanlar var. Mademki fırsatçılar var, vatandaşı rahatsız edecek boyuta ulaşan fahiş fiyatlar var, önceden tespit edilmesi bizim açımızdan en önemli kısmı.
Bakan Nureddin Nebati'nin açıklamasına göre bakanlıkların yanı sıra, Gelir İdaresi Başkanlığı, Risk Analiz Merkezi, Vergi Denetim Kurulu süreci yakından takip ederek, suiistaimal edenler için en ağır yaptırımı uygulayacak.
© The Independentturkish
